Alcohol in het verkeer

Afgaand op het aantal bekeuringen dat de politie heeft uitgedeeld in voorgaande jaren is een forse stijging zichtbaar van alcoholgebruik in het verkeer. Waarom dat zo is, is nog niet helemaal duidelijk. Weliswaar wordt een stukje van de stijging verklaard door het weer kunnen uitgaan in de jaren na de coronapandemie. Maar omdat de cijfers al tien jaar stijgend zijn kan dat de stijging in eerdere jaren dus niet verklaren.

Het exacte aantal verkeersdoden en -gewonden door alcoholgebruik in Nederland is onbekend. Er wordt na een ongeval niet altijd op alcohol getest zodat de cijfers onvolledig zijn. Maar we weten wel dat 12 tot 23 procent van alle verkeersdoden in Nederland worden veroorzaakt door alcoholgebruik, wat naar schatting neerkomt op 75 tot 140 verkeersdoden.

Er vallen natuurlijk niet alleen maar dodelijke slachtoffers door alcoholgebruik in het verkeer. Het aantal slachtoffers dat alleen verwondingen oploopt is nog veel groter. Hier gaat het om jaarlijks meer dan 6000 slachtoffers. Dat is inclusief slachtoffers als gevolg van drugsgebruik. Van dat aantal slachtoffers gaat het bij ongeveer twee derde om ernstige verwondingen.

Naast de grote emotionele gevolgen voor alle betrokkenen, heeft alcoholgebruik in het verkeer ook enorme financiële gevolgen voor de samenleving. Naar schatting kost alcoholgebruik in het verkeer onze maatschappij maar liefst tussen de 2,3 miljard euro en 4,2 miljard per jaar.

Waarom is rijden onder invloed van alcohol gevaarlijk?

Alcoholgebruik heeft gevolgen op zowel de korte als de lange termijn. Maar het zijn vooral de korte termijn effecten van alcohol die het zo gevaarlijk maken om met alcohol op deel te nemen aan het verkeer. Op korte termijn zorgt alcohol ervoor dat je ondoordachte beslissingen maakt en je reactievermogen afneemt. Zo doe je dus sneller dingen die gevaarlijk zijn voor jezelf en voor een ander. En ben je minder snel in staat om bijvoorbeeld uit te wijken voor een tegenligger of op tijd af te remmen als je op een file inrijdt. Kortom: alcohol vermindert de rijvaardigheid, of je nou in een auto rijdt of op de fiets. Je vergroot de kans dat je een ongeval zult veroorzaken.

Alcohol in het verkeer: hoeveel mag ik drinken?

Om aan te geven hoeveel alcohol er in je bloed zit (het bloedalcoholgehalte) wordt de term promillage gebruikt. Het bloedalcoholgehalte is het aantal gram alcohol per liter bloed of het aantal milligram alcohol per milliliter bloed. Een promillage van 0,5 betekent dat in 1 milliliter bloed 0,5 milligram alcohol zit.

Je mag niet rijden met meer dan 0,5 promille (ongeveer 2 glazen) alcohol in je bloed. Maar dit geldt alleen voor ervaren bestuurders. Voor beginnende bestuurders gelden andere regels. Je bent een ervaren bestuurder als je meer dan 5 jaar in bezit bent van een rijbewijs. Heb je korter dan 5 jaar je rijbewijs dan geld je dus als beginnend en mag je maximaal 0,2 promille alcohol in je bloed hebben.

Word je als bestuurder aangehouden en heb je meer dan de toegestane promillages alcohol in je bloed, dan kan je daarvoor bestraft worden, variërend van een geldboete tot ontzegging van je rijbewijs.

Hoelang blijft alcohol in je bloed?

Een standaardglas alcohol blijft ongeveer 1,5 uur in je bloed. Een standaardglas is een glas dat aan de soort drank is aangepast. Standaardglazen zijn zo gemaakt dat ze altijd ongeveer 12 ml of 10 gram alcohol bevatten. Hoe groot of klein de standaardglazen zijn hangt af van hoe sterk de drank is. Daarom is bijvoorbeeld een bierglas groter dan een wijnglas. Een standaardglas is dus de hoeveelheid drank waarmee je 10 gram alcohol binnen krijgt.

Voor ieder extra glas heeft het lichaam steeds weer die 1,5 uur nodig om de alcohol uit je bloed te krijgen. Bij meerdere glazen heeft het dus langer de tijd nodig. Kortom: als je een avond stevig gedronken hebt, kun je de volgende ochtend nog niet veilig rijden. En ben je dus strafbaar.

Het komt ook voor dat glazen voller zitten dan normaal. Bijvoorbeeld een glas wijn dat tot de rand is volgeschonken. Dan duurt het dus langer dan 1,5 uur voordat de alcohol uit je bloed is.

Ik heb alcohol gedronken. Na hoelang mag ik weer rijden?

Het duurt zoals gezegd dus ongeveer 1,5 uur voordat een standaardglas alcohol uit je bloed is. Dus drink je tussen 6 en 7 uur ‘s avonds drie glazen wijn, dan is de alcohol om ongeveer half 11 uit je bloed. Hoelang het precies duurt, verschilt per persoon. Dat komt omdat heel veel verschillende dingen samen bepalen hoe snel je lichaam een glas alcohol afbreekt.

Er bestaan geen speciale middelen om de afbraak van alcohol te versnellen. Ook slapen, douchen en water, cola of koffie drinken helpt niet om sneller alcohol af te breken.

Maatregelen als je gedronken hebt

Het is goed om te weten dat de eerdergenoemde korte termijn gevolgen van alcohol (ondoordachte beslissingen maken en afnemend reactievermogen) al met ieder glas optreden. En dus niet pas na meerdere glazen. Het is dus ook altijd beter om helemaal niet te drinken als je moet rijden. Denk er dus aan om maatregelen te nemen als je alcohol wilt drinken en nog terug naar huis moet:

• Regel een taxi, pak de trein of bus.
• Zorg dat je een Bob hebt of bent.
• Laat je ophalen door een vriend of familielid die niet gedronken heeft.
• Regel van tevoren al een slaapplaats als je weet dat je gaat drinken.

Dit artikel is geschreven door Frank Koster

Mijn naam is Frank Koster en ik ben psycholoog bij minderdrinken.nl. Ik ben inmiddels alweer 21 jaar actief in de psychologie en heb veel ervaring opgedaan in het behandelen van verslavingen. Nu schrijf ik onder andere over de gevolgen van alcohol en ondersteun mensen in hun traject bij het minderen of stoppen van hun alcoholgebruik.